Jak powstał język? Jak rozwój takiego sposobu komunikacji wpłynął na ewolucję człowieka? Próby odpowiedzi na te pytania podejmuje się Martin Kuckenburg w swojej książce zatytułowanej Pierwsze słowo.
Na samym wstępie warto zastanowić się czym tak naprawdę jest ta książka? W bardzo dużym uproszczeniu tytuł można określić mianem kulturowego, historycznego, archeologicznego, etnologicznego, filozoficznego i biologicznego spojrzenia autora na pochodzenie języka i jego wpływ na rozwój człowieka. Mamy więc tu do czynienia z solidną dawką merytorycznej wiedzy, która w dwunastu rozdziałach (podzielonych na dwie części) porusza szeroki zakres tematyczny.
W pierwszej części książki Kuckenburg skupia się głównie na zakresie „powstania mowy” i „pochodzeniu języka”. Wprowadza on tutaj stopniowo czytelnika w teorię zarówno rozwoju języka, jak i samego człowieka. Całość treści rozpoczyna się od historii stworzenia i biblijnego spojrzenia na „słowo” (min. „Wieża Babel”). Dalej poruszone zostaje kwestia dużego wpływu przyrody (szczególnie świata zwierząt) na rozwój komunikacji. W trzecim rozdziale dość szczegółowo stara się on opisać rozwój mózgu i przemiany zachodzące w organach mowy, dzięki czemu człowiek mógł znacząco ewoluować. Na odbiorcę czekają tutaj również treści, w których autor ukazuje jaki wpływ na „język” (i odwrotnie) miał rozwój techniki i kultury. Tworzenie coraz to bardziej skomplikowanych narzędzi i postępujący rozwój intelektualny gatunku ludzkiego, wręcz wymuszał rozwój komunikacji, aby ułatwić coraz to bardziej złożone socjologiczne zależności pomiędzy ludźmi. Na sam koniec tej części książki przedstawione zostają najróżniejszego rodzaju badania i teorie, w których naukowcy starają się udowodnić istnienie prajęzyka, z którego wywodzą się wszystkie obecne języki świata.
Część druga publikacji skupia się zaś na tematyce powstania i ewolucji pisma. Autor rozpoczyna tutaj od przedstawienia rytów naskalnych (jako poprzedników pisma), później skupia się na księgowości Bliskiego Wschodu (liczby jako element rozwoju słowa pisanego), powstania pisma klinowego, hieroglifach i ich znaczeniu, kończąc na rozpowszechnieniu się pisma literowego, co znacząco wpłynęło na gigantyczną ewolucję społeczno-kulturową świata.
Kuckenburg w swoim dziele stara się więc dość różnorodnie podejść do poruszonej tematyki. Operuje on nie tylko na suchych faktach i naukowych odkryciach, ale również na całej masie różnych teorii czy filozoficznych rozważaniach. Czytelnik więc obok konkretnej wiedzy ma okazję skonfrontowania się z treściami wymuszającymi na nim głębszą indywidualną analizę przedstawionych niektórych tematów. Książkę Pierwsze słowo można więc śmiało określić mianem pozycji, która daje odpowiedzi na niektóre nurtujące człowieka pytania (dotyczące języka), jednocześnie odkrywając przed nim masę nowych wartych rozważenia pytań.
Dziękujemy Państwowemu Instytutowi Wydawniczemu za udostępnienie egzemplarza do recenzji.
Na początku było słowo…
Ocena:
Próba kulturowego i naukowego zrozumienia rozwoju języka, a tym samym obraz znaczącej ewolucji gatunku ludzkiego.