O jeden most za daleko to książka, która przedstawia sekrety i dramaty jednej z bardziej znanych operacji alianckich okresu II Wojny Światowej. Ryan Cornelius poświęcił siedem lat na pisanie tej książki. Dzięki temu stworzył on materiał obowiązkowy dla każdego miłośnika historii.
Książka ma charakter gęstego historycznego dzieła, które napisane jest jednak w bardzo przystępny sposób. Ryan podzielił publikację na czytelne i ułożone chronologicznie części. Takie uporządkowanie ułatwia czytelnikowi śledzenie wydarzeń i przyswajanie dużej liczby informacji.
Cornelius Ryan, przygotowując się do napisania O jeden most za daleko, przeprowadził ponad 600 wywiadów z uczestnikami. Rozmawiał z żołnierzami oraz cywilami z różnych stron konfliktu. Wśród jego rozmówców byli Holendrzy, Polacy, Amerykanie, Anglicy i Niemcy. Traktował on jednak ustne relacje z rygorem zawodowego historyka. Każdy taki wywiad musiał mieć więc potwierdzenie w dokumentach. Wykluczył on więc wszelkiego rodzaju plotki czy pogłoski, których nie dało się potwierdzić.
Ryan nie tylko relacjonuje tu całą operację z perspektywy ludzi, ale również jasno demaskuje liczne wady planowania. Autor bardzo celnie podkreśla tu zbyt optymistyczne założenia dowództwa oraz przeszacowanie własnych możliwości. Operacja Market Garden była większa niż lądowanie w Normandii. Jednak faza planowania trwała tylko tydzień. Praktycznie wszyscy uczestnicy mieli co do tej operacji jakieś zastrzeżenia, a wiara w osiągnięcie pełnego sukcesu była minimalna. Montgomery parł jednak do ataku, kierowany przez własne ambicje. Chciał on przyćmić sławę Pattona, nawet kosztem życia żołnierzy.
Do mocnych stron tytułu na pewno trzeba tu zaliczyć skrupulatną i szczegółową rekonstrukcję przebiegu operacji. Autor prowadzi czytelnika krok po kroku przez działania. Opisuje on walki, problemy logistyczne czy nieprzemyślane rozkazy z dowództwa. Do tego skupia się on na ludziach i dramatycznych wyborach, które musieli podejmować w chaosie walk. Obok samych żołnierzy opisuje on tu również postawę Holendrów, którzy udzielali wsparcia i schronienia żołnierzom.
Kolejny plus to wspomniany już styl autora. Mimo ogromu szczegółów narracja nie nuży. Autor mistrzowsko łączy rygor historyczny z emocjami. Sprawnie oddaje hołd wytrwałości walczących, nie popadając przy tym w przesadę. Dostrzega on również brutalność wojny, pokazując ją bez upiększeń.
Publikacja, choć prezentuje wiele mocnych stron, ma również pewne wady. W niektórych miejscach autor zupełnie niepotrzebnie powtarza te same informacje (w kilku miejscach są one wręcz identyczne). Niektórym odbiorcom może też przeszkadzać brak jednoznacznego i wyraźnego podsumowania na końcu. Ryan nie pokusił się tu o własne przemyślenia czy interpretacje faktów, ale pozostawił to do oceny czytelnika.
O jeden most za daleko to więc naprawdę ciekawy i pełny obraz operacji Market Garden. Pomimo licznych współczesnych badań, publikacja nadal stanowi najważniejszą i najlepszą książkę na ten temat. To kompleksowa, wielowymiarowa opowieść, po którą powinien sięgnąć każdy pasjonat historii.
| PLUSY: | MINUSY: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O jeden most za daleko.
Ocena:
Bardzo ciekawa publikacja nie tylko pokazująca szczegóły operacji, ale też demaskująca błędy strategiczne aliantów, oparte na arogancji i pośpiechu. Ryan udanie rekonstruuje przebieg bitwy, łącząc setki relacji w spójną, dynamiczną opowieść o heroizmie i porażce. Lektura uświadamia, jak wiele zależy od właściwej oceny sytuacji i jak niebezpieczna może być nadmierna ambicja.
| Książkę do recenzji dostarczyło wydawnictwo Rebis. Tytuł można również znaleźć na Ceneo. |