Cyrk na trzy pierścienie – recenzja książki.

Kiedy myślimy o dynastii Los Angeles Lakers z przełomu wieków, przed oczami mamy zazwyczaj okres ich wielkich triumfów. Książka Cyrk na trzy pierścienie Jeffa Pearlmana odziera jednak ten czas ze złotej farby sukcesów. Pokazuje ona, że droga do trzech mistrzowskich pierścieni była wybrukowana konfliktem, ego i toksycznymi relacjami.

Jeff Pearlman, uznany biograf i reporter sportowy, zabiera nas tu w nostalgiczną podróż do lat 1996–2004. Momentu kiedy to w Mieście Aniołów stworzono zespół zdolny do zdobycia trzech mistrzostw NBA z rzędu, będący jednocześnie jedną wielką tykającą bombą różnych mocnych temperamentów.

Główną osią książki jest tu intensywna toksyczna relacja Shaquille’a O’Neala i Kobego Bryanta. Autor, bazując między innymi na setkach rozmów, pokazuje obraz skłóconych wewnętrznie zwycięzców. Z jednej strony mamy tu Shaqa: ulubieńca mediów i kolegów z szatni. Z drugiej całkowite jego przeciwieństwo Kobego.

Dla wielu czytelników, zwłaszcza tych kultywujących pamięć o Bryancie po jego tragicznej śmierci, książka ta może być pewnym szokiem. Pearlman przedstawia bowiem tego zawodnika jako młodego chłopaka, który prosto ze szkoły średniej trafił do świata dorosłych i kompletnie nie potrafił się w nim odnaleźć społecznie. Postać Kobego nakreślona jest tu w barwach niezwykle ciemnych: jako aspołeczny, samolubny, niedojrzały narcyz z obsesyjną chęcią bycia najlepszym. Autor nie stroni przy tym od trudnych tematów, w tym oskarżeń o gwałt z 2003 roku.  

W kolejnych rozdziałach autor konsekwentnie obala więc mit harmonijnego zespołu zwycięzców. Lakers Pearlmana to drużyna, która w każdym momencie mogła wewnętrznie się rozpaść, a co za tym idzie zdobycie kolejnego pierścienia, mogłoby być niemożliwe.  Relacja Kobego i Shaqa została tu przedstawiona nie jako zwykła rywalizacja gwiazd, lecz jako głęboko destrukcyjny konflikt charakterów, ambicji i wizji przywództwa. Pearlman nie oszczędza przy tym żadnej ze stron, choć z treści można wyczuć, że większą sympatią darzy on O’Neala.

Do zalet publikacji należy tu również zaliczyć sposób, w jaki autor opisuje rolę Phila Jacksona. Trener pokazany jest jako człowiek, który nieustannie balansuje między genialnym zarządzaniem ego zawodników a powolną utratą kontroli nad szatnią. Jackson przez długi czas był jedynym spoiwem trzymającym ten zespół w całości. Z czasem jednak nawet jego metody okazały się niewystarczające.

Pearlman poświęca też dużo miejsca zawodnikom drugiego planu: Derekowi Fisherowi, Rickowi Foxowi, Brianowi Shawowi czy JR Riderowi. To właśnie oni często byli z pozoru drobnym elementem, dzięki któremu zespół potrafił odnosić sukcesy. Nie tylko przyczyniali się oni do wygranych meczy, ale również próbowali łagodzić napięcia i utrzymać minimum spójności w szatni. Dzięki temu Cyrk na trzy pierścienie nie jest wyłącznie książką o gwiazdach, ale też o roli całego większego zespołu.

Ciekawa treść to jedna zaleta publikacji. Nie można mieć tu również najmniejszych zastrzeżeń do formy jej prezentacji. Styl Pearlmana jest dynamiczny, pełen anegdot, momentami odrobinę humorystyczny albo nacechowany wyrazistymi emocjami. Czytelnik ma tu wrażenie obcowania z rzetelnym reportażem, który z czasem przeradza się w dramat, a następnie w sportowy thriller psychologiczny. Jedyne, do czego można się tu przyczepić to wspomniane już wyraźne sympatyzowanie z jedną ze stron opisanego konfliktu. Mimo wytykania O’Nealowi  lenistwa czy problemów z kondycją Shaq jawi się jako postać, której nie da się nie lubić, podczas gdy Kobe jest konsekwentnie demonizowany.

Podsumowując, Jeff Pearlman dostarczył książkę wybitną w swojej kategorii. Cyrk na trzy pierścienie to bowiem pozycja, która pokazuje, że wielkość w sporcie rzadko bywa czysta i nieskazitelna. Jest to ponadto lektura obowiązkowa dla każdego fana NBA, który chce zajrzeć za kulisy wielkiego sportu.